کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی

هوش مصنوعی در زمینه های مختلفی از جمله بازی ها، ربات ها، قانون، تجارت سهام، دستگاه های سنجش از دور و اختراعات علمی و همچنین روش های تشخیصی معرفی شده است. بسیاری از برنامه های پیشرفته هوش مصنوعی بسیار فریبنده در برنامه های معمول هستند به طوری که نمی توان آنها را جداگانه تفکیک کرد. در این مقاله شما با کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی آشنا میشوید.

هنگامی که چیزی به عنوان یک برنامه عمومی اجرا شد و از آن بسیار استفاده شد، دیگر نمی توان آن را به عنوان هوش مصنوعی تعیین کرد. به نظر می رسد برنامه های کاربردی هوش مصنوعی در هر صنعت خاص از زیرساخت های فراگیر برخوردار هستند.

اواخر (۱۹۹۰) و آغاز قرن ۲۱ نقاط آغازین درهم آمیختن عناصر فناوری AI در قاب بزرگتر سیستم ها بود علاقه به هوش مصنوعی در درجه اول بر روی سیستم های خودمختار متمرکز شده است که ممکن است جای افراد در زمینه های مربوطه را بگیرد. همانطور که روانشناسی شناختی ممکن است راه های جدید تحقیق از تئوری دستورالعمل الگوریتمی را کشف کند، نظریه دستورالعمل الگوریتمی نیز ممکن است پیامدهای عملی تری داشته باشد زیرا پیچیدگی داده های رفتاری انسان را ارزیابی می کند.

این تمرکز انسان محور بر پایه تحقیقات هم افزایی میان رشته ای از علوم اعصاب و روانشناسی شناختی تا علوم رایانه ای نظری استوار است در این عصر طلایی فناوری، بدون هیچ پایانی و محدودیتی، پیامدهای اخلاقی و هوش مصنوعی سه وجه بحث دارند. یک نظر می گوید که بسیاری از ما در حال حاضر بدون کار دچار فقر شده ایم، و دلیل کمی وجود دارد و یا هیچ دلیلی برای ایجاد کارگران مکانیکی که می توانند مستقل فکر کنند وجود ندارد.

در حالی که دیگری می گوید بدون کمک دستگاه هایی که حداقل تا حدی می توانند برای خود فکر کنند، جامعه نمی تواند پیشرفت کند یا از منافع آن بهره مند شود. علاوه بر این، گروه سوم در مورد این مسائل اصلا اذیت نمی شود، همانطور که در جامعه بشری معمول است. بسیاری از روانشناسان فکر می کنند که علم هوش مصنوعی می تواند تمام پدیده های تولید شده توسط ذهن انسان را با هم ادغام کند.

نگرش کارکردگرایانه شاهد ذهن به عنوان یک سیستم بازنمایی و روانشناسی به عنوان شاخه ای از فرایندهای مختلف محاسباتی است، که به موجب آن بازنمایی های ذهنی ساخته، سازمان یافته و رمزگشایی می شوند. اگرچه در مورد چگونگی توجیه پدیده های مختلف روانشناختی از نظر محاسباتی بحث شده است.

اینکه کدام مفاهیم هوش مصنوعی برای روش های مدل سازی رایانه ای به دنبال دیدگاه روانشناس قابل استفاده هستند، هنوز دیده نشده است دهه های آغازین سده بیستم میلادی و دوران پیشرفت شگرف صنعتی، همراه با تولید خودرو بود که انقلاب همه جانبه این در ترابری، افزایش شتاب جابجایی و صدها کار و پیشه جدید دررشته ها بازرگانی بوجود آورده است. به نظر میرسد که سمبل دوران فراصنعتی و نماد فرآورده های بی همتای قرن آینده «هوش مصنوعی» است.

 امروزه موضوع هوش مصنوعی داغ ترین بحث میان کارشناسان دانش رایانه اطلاعات و دیگر دانشمندان و تصمیم گیرندگان است. در سراسر تاریخ تا به امروز انسان از جنبه تن و روان، مرکز و محور بحث ها و پژوهش ها بوده است. ولی اکنون موجودی با رتبه های پایین تر، بی جان و ساختگی میخواهد جانشین او شود، امری که بدون شک می توان ادعا نمود بیشتر انسان ها با آن مخالفند.

هوش مصنوعی چنانچه به هدف های والای خود برسد، جهش بزرگی در راه دستیابی بشر به رفاه بیشتر و حتی ثروت افزون تر خواهد بود. هم اکنون نمونه های خوب و پذیرفتن از هوش مصنوعی در دنیای واقعی ما به کار افتاده است.

چنین دستاوردهایی، صرف منابع لازم در آینده را همچنان توجیه خواهد کرد. از سوی دیگر، منتقدین هوش مصنوعی چنین استدلال می کنند که صرف زمان و منابع ارزشمند دیگر در راه ساخت فراورده ای که پر از نقص و کاستی ودست آوردهای مثبت اندکی است، مایه بدنام کردن و زیر پا گذاشتن توانمندی ها و هوشمندی های انسان میباشد. تلخ ترین انتقادها بر این باور است که هوش مصنوعی، توهین آشکار به گوهر طبیعت و نقش انسان است.

هوش مصنوعی و هوش انسانی

برای شناخت هوش مصنوعی شایسته است تا تفاوت آن را با هوش انسانی به خوبی بدانیم. مغز انسان از میلیاردها سلول یا رشته عصبی درست شده است و این سلول ها به صورت پیچیده ای به یکدیگر متصل اند. شبیه سازی مغز انسان میتواند از طریق سخت افزار یا نرم افزار انجام گیرد. تحقیقات اولیه نشان داده است شبیه سازی مغز، کار مکانیکی و ساده میباشد. برای مثال، یک کرم دارای چند شبکه عصبی است.

یک حشره حدود یک میلیون رشته عصبی دارد و مغز انسان از هزار میلیارد رشته عصبی درست شده است. با تمرکز و اتصال رشته های عصبی مصنوعی میتوان واحد هوش مصنوعی را درست کرد. هوش انسانی بسیار پیچیده تر و گسترده تر از سیستم های رایانه ای است و توانمندی های برجسته ای مانند: استدلال، رفتار، مقایسه، آفرینش و بکار بستن مفهوم ها را دارد.

هوش انسانی توان ایجاد ارتباط میان موضوع ها و قیاس و نمونه سازی های تازه را دارد. انسان همواره قانون های تازه ای میسازد و یا قانون پیشین را در موارد تازه بکار میگیرد. توانایی بشر در ایجاد مفهوم های گوناگون در دنیای پیرامون خود، از ویژگی های دیگر اوست. مفهوم های گسترده ای همچون روابط علت و معلولی، رمان و یا مفهوم های ساده تری مانند گزینش وعده های خوراک (صبحانه، ناهار وشام) را انسان ایجاد کرده است.

اندیشیدن در این مفهوم ها و بکار بستن آنها، ویژه رفتار هوشمندانه انسان است. هوش مصنوعی در پی ساخت دستگاه هایی است که بتوانند توانمندی های یاد شده (استدلال، رفتار، مقایسه و مفهوم آفرینی) را از خود بروز دهند. آنچه تاکنون ساخته شده نتوانسته است خود را به این پایه برساند، هر چند سودمندی های فراوانی به بار آورده است.

نکته آخر اینکه، یکی از علل رویارویی با مقوله هوش مصنوعی، ناشی از نامگذاری نامناسب آن میباشد. چنانچه جان مک کارتی در سال ۱۹۵۶ میلادی آن را چیزی مانند «برنامه ریزی پیشرفته» نامیده بود شاید جنگ و جدلی در پیرامون آن رخ نمیداد.

تاریخچه هوش مصنوعی 

تاریخچه هوش مصنوعی به قدمتی بیش از شش دهه برمیگردد. شکل گیری این حوزه با برخی از رویدادها و پیشرفت های کلیدی در طی سال های گذشته همراه بوده است. در ادامه مقاله، به برخی از مهم ترین مراحل در تاریخچه هوش مصنوعی اشاره خواهم کرد.

پیدایش هوش مصنوعی

اصول و مفاهیم اولیه هوش مصنوعی در دهه ۱۹۵۰ میالدی توسط پژوهش گرانی همچون آلن تورینگ و جان مک کارتی و آرتور ساموئل مطرح شد. آنها به دنبال ایجاد سیستم هایی بودند که بتوانند هوش مصنوعی را تجربه کنند.

دوران پیشرفت های نظری

در دهه ۱۹۶۰ تلاش های فراوانی در زمینه هایی مانند منطق، ریاضیات، نظریه اطلاعات و زبان شناسی انجام شد. پژوهشگران مهمی همچون جان مک کارتی و هربرت سایمون به مطالعه مسائلی مانند حل مسئله و تصمیم گیری با استفاده از روش های قابل برنامه ریزی میپرداختند.

ظهور شبکه های عصبی

در دهه ۱۹۸۰ با رشد توجه به شبکه های عصبی، تحقیقات در این زمینه گسترش یافت. شبکه های عصبی الهام بخشی بسیار بزرگی برای ساختار برنامه های هوش مصنوعی بودند و روش های یادگیری ماشینی را بهبود بخشیدند.

دوران افزایش قدرت محاسباتی

با پیشرفت تکنولوژی و افزایش قدرت محاسباتی در دهه ۱۹۹۰ و  ۲۰۰۰ استفاده از الگوریتم ها و مدل های پیچیده تر در هوش مصنوعی امکان پذیر شد. این پیشرفت ها به توسعه روش های یادگیری ماشینی و تحلیل داده های بزرگ (Big Data) کمک کرد.

رشد هوش مصنوعی در عصر مدرن

در دهه های اخیر، پیشرفت های چشم گیری در هوش مصنوعی رخ داده است. الگوریتم های پیشرفته تری در حوزه یادگیری عمیق (Deep Learning) و شبکه های عصبی عمیق به کار گرفته شده اند. هوش مصنوعی در حوزه هایی مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشین، خودروهای خودران و رباتیک پیشرفت های قابل توجهی کرده است.

فناوری اطلاعات و روانشناسی

رایانه به تدریج وارد تحقیق یا درمان روانشناسی و روانپزشکی می شود. همه کارشناسان این پیشرفت را یک گام کاملا مثبت نمی دانند. این نظرات با هدف حل آن مورد بررسی قرار می گیرد. تعامل مستقیم بیمار و درمانگر اصلی ترین پایه روان درمانی است. این آرایش به دلیل نفوذ جامعه اطلاعاتی در زندگی روزمره ما توسط ابزارهای فناوری اطلاعات جایگزین می شود.

در نتیجه، تعامل تدریجی انسان و کامپیوتر تنها آغاز کارهایی است که اتفاق می افتد، حتی ممکن است جریان های نقدی این گروه از متخصصان را کاهش دهد. انتظار می رود سازگاری با این سناریو در دو دهه آینده برای دستیابی به نقطه تعادل جدید.

با این وجود، کامپیوتر برای سازگاری با انعطاف پذیری و پویایی ذهن انسان یک راه طولانی در پیش دارد. کیفیت ممکن است اولین مصدوم در تعامل انسان و کامپیوتر باشد. با استفاده مجدد از برنامه های درمانی می توان از مزایای ارائه شده توسط سیستم رایانه ای جدید استفاده کرد و اثرات نامطلوب آن را مهار کرد مقاومت بیماران را نمی توان دست کم گرفت، اما هرچه زمان میگذرد، فناوری اطلاعات از همان ابتدا در زندگی افراد ادغام می شود و تعامل انسان و رایانه فقط در درجه دوم قرار می گیرد. این نوع رد در جامعه پزشکان قبلا با آزمایش (Micyn اولین سیستم تشخیص خودکار) مشاهده شده بود.

متأسفانه، برای جلوگیری از تشخیص غلط احتمالی ، استفاده از Micyn اجرا نش. دقت تشخیصی ٪۹۹ با اجرای یک سیستم خبره قابل دستیابی است، اما در شرایط مشابه، ممکن است پزشکان به یک سوابق جامع نیاز داشته باشند، در نتیجه نیاز آنها را فقط به عنوان یک کمک در روند به جای گزینه یا جایگزین، نشان می دهند.

با این وجود، یک رشته جدید در علوم اجتماعی، به عنوان مثال روانشناسی سایبری یا روانشناسی فضای مجازی، به وجود آمد. مطالعه واکنش افراد و رفتارهای فضای مجازی آنها، مفهوم تکاملی دیگری است که توسط رایانه ها و شبکه های آنلاین ایجاد شده است.

تحقیقات سایبری روانشناسی برای حل دو جنبه اصلی، یعنی کاربردهای پیشرفته IT برای مقابله با مسائل مختلف روانشناختی و عواقب استفاده و تعامل ابزارهای مختلف فضای مجازی و مسائل روانشناختی و روانپزشکی در میان کاربر، انجام شده است. با ادغام جامعه اطلاعاتی در هر جنبه از زندگی روزمره، این مفهوم جدید با مطالعات روزافزون و متنوع مرتبط با موضوع کاربرد فناوری اطلاعات توسط روانشناسان، پیشرفت طبیعی بود. 

توجیه سرمایه های عظیم سرمایه ای در اجرای این سیستم های پیچیده و معضلی در رابطه با تحویل مورد انتظار این سیستم ها از نظر نیازهای واقعی متخصص روانشناسی از نظر پیچیدگی و هدف از کاربردهای معمولی فناوری اطلاعات در واقع اجتناب ناپذیر است. تنظیمات جهانی مشکل سازگاری کاربر با پیچیدگی سیستم مشکل دیگری است که در این زمینه با آن روبرو است.

آزمایشات مربوط به کارایی سیستم با به کارگیری حداقل نمونه اولیه می تواند اولین شک را برطرف کند در حالی که با پیاده سازی ویژگی های خاص برای رابط انسان و کامپیوتر (HCI)، رد مسئله توسط کاربر روشن می شود. اگرچه فقط در سطح یک ابزار، یک سیستم اطلاعاتی خوب مبتنی بر یک سیستم خبره مورد نیاز است، بدون آن حتی اسناد الکترونیکی، معروف به راهنما، نمی توانند این مشکل را حل کنند.

رویکرد تعاملی بیشتری از کاربرد سیستم های تدریس خصوصی هوشمند (ITS) انتظار می رود. یک ITS متخصص وابسته به سیستم با لمس یک انگشت از ترکیب گسترده بین رویداد نویسنده و روانشناسی؛ برای تقویت مهارت در کار، کمک سفارشی ارائه شده به معلم برای ابداع مطالب جدید و کاربرد مناسب آن در ITS مورد نیاز استکاربردهای رایانه ای مبتنی بر روانشناسی عمدتا به عنوان روان درمانی شناخته می شوند. رایانه در این مقطع بسیار مهمتر از انسان در یک فضای مشابه است.

شبکه های عصبی مصنوعی 

شبکه های عصبی مصنوعی (Artificial Neural Networks) ساختارهایی هستند که الهام گرفته از ساختار مغز انسان هستند. این شبکه ها از یک مجموعه از واحدهای محاسباتی که نورون ها یا نودها نامیده میشوند، و ارتباطاتی که بین آنها وجود دارد، تشکیل شده اند. هدف اصلی استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی، تقریب زدن یا تقلید کردن رفتار مغز انسان به منظور انجام وظایف هوشمندانه است. 

شبکه های عصبی مصنوعی قادرند الگوها، ترندها و ارتباطات پیچیده را در داده ها تشخیص دهند و یاد بگیرند. آنها قادر به استخراج ویژگی های مهم از داده ها و تشخیص الگوهای پنهان در آنها هستند. این شبکه ها با استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشینی، از جمله پس انتشار خطا، وزندهی و تنظیم پارامترها، توانایی یادگیری و بهبود عملکرد خود را دارند.

از شبکه های عصبی مصنوعی در بسیاری از زمینه ها استفاده میشود. به عنوان مثال، در تشخیص تصاویر، تشخیص الگو، تشخیص گفتار، ترجمه ماشینی، پیشبینی و تحلیل داده ها، تشخیص احساسات و بسیاری دیگر. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش قدرت محاسباتی، شبکه های عصبی مصنوعی بهبود چشمگیری کرده اند و در حوزه های مختلفی از جمله علوم پزشکی، صنعت، تجارت و تکنولوژی اثربخش بوده اند.

استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی در حوزه هوش مصنوعی نشان میدهد که این فناوری بسیار قدرتمند و واعظ است و در آینده میتواند نقش مهمی در توسعه فناوری های هوشمند و بهبود جامعه ایفا کند.

هوش مصنوعی و روانشناسی 

روانشناسی رشته ای است که به شناخت و تحلیل ذهن انسان ها پرداخته و رفتارها و هیجانات انسانی را بررسی میکند. این رشته زیر شاخه های مختلفی دارد که از جمله آنها میتوان به روانشناسی بالینی، علوم شناختی، روانشناسی تربیتی و روانشناسی صنعتی و سازمانی اشاره کرد. هوش مصنوعی، مجموعه ای از الگوریتم ها است که با کمک آنها از داده ها و اطلاعات یاد گرفته و بر طبق آن اطلاعات، تصمیم میگیرد.

بنابراین AI این قابلیت را دارد که مسائل و فرایندهای پیچیده روانشناسی را درک کرده و این رشته را متحول کند. به طوری که این فناوری راهکارهایی را ارائه میکند که پیدا کردن آنها از روش های روانشناختی سنتی امکانپذیر نبود هوش مصنوعی در روانشناسی کاربردهای زیادی دارد.

به عنوان مثال می توان از این ابزار برای تجزیه و تحلیل داده های بزرگ استفاده و الگوهای مختلف روانشناختی را پیدا کرد. این داده ها و الگوها به محققان کمک میکند تا مسائل مربوط به سلامت روانی انسان مثل افسردگی و اضطراب را خیلی زود تشخیص داده و درمان موثری را برای آن ارائه کنند همچنین میتوان به کمک هوش مصنوعی روانشناسی، دستیارهای مجازی یا همان رباتها را توسعه داد تا افراد به جای مشاوره با روانشناس، با این ربات ها گفتگو کنند.

این دستیارها به صورت ۲۴ ساعته در دسترس هستند و از هر کجا میتوان با آنها گفتگو کرد و هیچ محدودیت مکانی ندارد؛ تنها چیزی که نیاز دارید، یک کامپیوتر یا گوشی و دسترسی به اینترنت است. البته کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی فقط محدود به این موارد نمیشود و میتوان از آن برای آموزش پزشکان جدید، انجام کارهای اداری و پیشبینی برخی از اختلالات روانی اشاره کرد.

نمونه هایی از کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی 

با گسترش هوش مصنوعی، انجام بسیاری از کارها برای روانشناسان، درمانگران و مشاوران ساده تر از گذشته شده است. چرا که این فناوری میتواند با تحلیل های داده هایی همچون ضربان قلب، دما بدن، حالت های چهره و غیره اطلاعات ارزشمندی را برای پزشک ارائه دهد.

هوش مصنوعی نه تنها این داده ها را در اختیار متخصصان قرار میدهد، بلکه سوابق بیماران را نگهداری کرده و برخی از اقدامات را به طور خودکار انجام میدهد. نتیجه همه این کارها باعث آزاد شدن زمان ارزشمند افراد متخصص میشود تا تحقیقات بیشتری را انجام دهند.

درمانگران مجازی

درمانگران یا تراپیست ها، متخصصانی هستند که برای درمان و توانبخشی افراد آموزش دیده اند. در واقع هدف این متخصصان، حل مشکلات روحی افراد و کمک به داشتن یک زندگی بهتر است. در این نوع از روانشناسی ذهن، متخصص مشکلات افراد را به طور دقیق بررسی کرده و راه حل مناسبی را برای رفع آن پیدا میکند.

درمانگر مجازی یک ربات هوش مصنوعی است که به افراد مشاوره داده و به آنها برای حل مشکالت روحی آن کمک میکند. این ربات با کمک پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین، گفتار کاربران را تجزیه و تحلیل کرده و پاسخ های مناسبی به آنها ارائه میدهد. به این ربات ها میتوان به صورت ۲۴ ساعته دسترسی داشت. بنابراین یک ابزار ارزشمند برای افرادی است که به روانشناس و خدمات روان درمانی دسترسی ندارند.

تست توانایی شناختی (آزمون شناختی)

دومین کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی، تجزیه تست های شناختی است. هوش مصنوعی با کمک الگوریتم های یادگیری ماشین میتواند آزمون های شناختی افراد را تجزیه و تحلیل کرده و الگوهای ذهنی آنها را شناسایی کند. این مساله به محققان و روانشناسان کمک میکند تا بیماری هایی همچون زوال عقل یا آلزایمر را زودتر تشخیص داده و درمان مناسبی را ارائه کنند.

جلوگیری از خودکشی

الگوریتم های هوش مصنوعی میتوانند داده های شبکه های اجتماعی افراد را تجزیه و تحلیل کرده و افرادی که در معرض خودکشی هستند را شناسایی کنند. از این اطلاعات میتوان برای جلوگیری از وقوع این مشکل و انجام اقدامات هدفمندانه استفاده کرد.

تصویربرداری از مغز

دیگر کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی، تصویربرداری از مغز است. الگوریتم های یادگیری ماشین میتوانند داده های بزرگ حاصل از اسکن مغز را تجزیه و تحلیل کرده و الگوهای مناطق مختلف مغز را شناسایی کنند. محققان با کمک این اطلاعات میتوانند مفاهیمی همچون توجه، حافظه و تصمیم گیری را بهتر درک کرده و مکانیسم آنها را متوجه شوند.

کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی برای تشخیص و برنامه ریزی درمان

با کمک ابزارهای هوش مصنوعی میتوان سلامت روان افراد را به طور دقیق تشخیص و درمان مناسبی را ارائه داد. به این صورت که هوش مصنوعی علائم، تاریخچه پزشکی و سایر داده های مربوط به بیمار را تجزیه و تحلیل کرده و بهترین راه درمان را پیشنهاد میکند. بنابراین میتوان برای هر بیمار برنامه درمانی منحصر به فرد و شخصی ایجاد کرد.

استفاده از هوش مصنوعی برای انجام تست های روانشناختی 

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، یکی از کاربردهای هوش مصنوعی در روانشناسی، تجزیه و تحلیل داده های مربوط به تست روانشناختی است. برای اینکه با این مساله بیشتر آشنا شوید، در ادامه چند روش برای استفاده از هوش مصنوعی در تست های روانشاسی را آورده ایم.

امتیاز دهی خودکار

با کمک الگوریتم های هوش مصنوعی میتوان به صورت خودکار به تست های روانشناختی امتیاز داد. اینکار باعث صرفه جویی در زمان شده و خطای انسانی را به حداقل میرسد. این در حالی است که قبلا برای امتیازدهی نیاز به نیروی انسانی بود و به همین دلیل مدت زیادی طول میکشید.

تست تطبیقی

هوش مصنوعی سطح دشواری سوالات را بر اساس پاسخ های قبلی افراد تنظیم کرده و دقت آزمون را بالا میبرد. بنابراین از پرسیدن سوالات آسان یا سخت، جلوگیری میشود.

پردازش زبان طبیعی

(NLP) پردازش زبان طبیعی به هوش مصنوعی این قابلیت را میدهد تا پاسخهای کتبی کاربر را تجزیه و تحلیل کرده و ارزشمندی ها و حالات فکری و عاطفی را تشخیص دهد.

تحلیل داده های بیومتریک

از دیگر کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی، تحلیل دادههای بیومتریک مثل ضربان قلب و حالات چهره است. هوش مصنوعی با تجزیه این داده ها، احساسات و حلات عاطفی فرد را تشخیص میدهد.

پیشبینی و تشخیص زودهنگام 

هوش مصنوعی قادر است الگوهای روانشناختی افراد را با تحلیل داده ها تشخیص داده و به پزشکان در شناسایی زودهنگام بسیاری از بیماری های روانی کمک کند.

کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی شناختی

این رشته از روانشناسی به مطالعه فرایندهای ذهنی همچون ادراک، حافظه، حل مسئله، توجه و تصمیم گیری میپردازد. روانشناسی شناختی با وجود جدید بودن، به سرعت در حال رشد است و تبدیل به یکی از محبوب ترین رشته ها شده است. در سال های اخیر نیز با ورود هوش مصنوعی به این رشته، محققان با سرعت زیادی تحقیقات خود را پیش میبرند. کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی شناختی زیاد است.

تجزیه و تحلیل حجم زیادی از داده ها

الگوریتم های هوش مصنوعی میتوانند حجم گسترده ای از داده ها را بررسی کرده و الگوها را شناسایی کنند. در حالی که با استفاده از روش آماری سنتی، اینکار خیلی سخت و گاهی ناممکن است. محققان با این قابلیت میتوانند مدل های دقیقی از فرایندهای شناختی را ایجاد کرده و ارتباط بین آنها را درک کنند.

بررسی عملکرد مغز

محققان با کمک هوش مصنوعی میتوانند فرایندهای شناختی مغز را مورد آزمایش قرار داده و با عملکرد مغز آشنا شوند. با الگوریتم های AI میتوان نحوه پردازش اطلاعات بصری توسط مغز را شبیه سازی و درک بهتری از عملکرد مغز به دست آورد. به طور مثال در بخشی از کتاب هوش (استوارت ریچی) یک روانشناس در دهه ۱۹۸۰ ادعا داشت چندین هوش وجود دارد و هوش فقط محدود به هوش عمومی نمیشود. در آن زمان این روانشناس نتوانست ادعا خود را ثابت کند اما در حال حاضر با کمک هوش مصنوعی میتوان موارد مشابه را به طور دقیق تحلیل و بررسی کرد.

تصویربرداری عصبی

هوش مصنوعی به متخصصان این امکان را میدهد تا فعالیت های عصبی را تشخیص داده و رابطه بین مناطق مختلف مغز و عملکرد آنها را بررسی کنند.

اپلیکیشن های روانشناسی مبتنی بر هوش مصنوعی 

کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی فقط محدود به متخصصان این رشته نمیشود. در حال حاضر اپلیکیشن های روانشناسی زیادی به وجود آمده اند که با کمک الگوریتم های یادگیری ماشین، رفتار کاربران را تحلیل کرده و پیشنهادهایی را برای داشتن سلامت روان آنها ارائه میکنند. به طور مثال اگر سطح استرس بیشتر باشد، ورزش صبحگاهی را به شما پیشنهاد میکنند. برخی از این اپلیکیشن ها عبارتند از:

Wow Bot: دستیار هوشمند برای ایجاد عادتهای مثبت در زندگی.

Youper: کمک به درمان استرس، اضطراب و افسردگی.

Replika: یک ربات هوش مصنوعی است که به افراد مبتلا به استرس و اضطراب کمک میکند. 

Tess: ارائه استراتژی های مقابله با بیماری های روانی و کمک به درمان آنها.

روندها و پیشرفت های نوظهور در هوش مصنوعی و روانشناسی

پیشرفت ها در فناوری های هوش مصنوعی مانند پردازش زبان طبیعی، تشخیص هیجانات طبیعی و رابط های مغز و رایانه، به شکل دهی چشم انداز تحقیقات و تمرین های روانشناسی در سال های آینده ادامه خواهند داد.

تأثیر بالقوه بر مراقبت از سلامت روان و جامعه 

ادغام هوش مصنوعی در روانشناسی، این پتانسیل را دارد که ارائه خدمات بهداشت روانی را تغییر دهد، دسترسی و مقرون به صرفه بودن را بهبود بخشد و درک ما از رفتار انسان و سلامت روان را افزایش دهد. با این حال، متعادل کردن این مزایا با ملاحظات اخلاقی و خطرات احتمالی، ضروری است.

توصیه هایی برای استفاده اخلاقی و مسئولانه از هوش مصنوعی در روانشناسی

روانشناسان باید از استفاده مسئولانه و اخلاقی از هوش مصنوعی در حوزه خود حمایت کنند، از جمله ترویج شفافیت، انصاف، حریم خصوصی و مسئولیت پذیری و اطمینان از توسعه و بکارگیری فناوری های هوش مصنوعی به گونه ای که رفاه انسان را در اولویت قرار دهید.

نتیجه گیری

در نتیجه، هوش مصنوعی در روانشناسی فرصت های هیجان انگیزی را برای افزایش درک ما از رفتار انسانی، بهبود مراقبت های بهداشت روانی و پرداختن به چالش های فعلی در این زمینه ارائه می دهد. با پذیرش پتانسیل هوش مصنوعی و در عین حال هوشیار ماندن در مورد پیامدهای اخلاقی و خطرات بالقوه، روانشناسان می توانند به شکل دادن به آینده ای کمک کنند که در آن فناوری و تخصص انسانی با یکدیگر برای ارتقای سلامت و رفاه روانی همکاری کنند.

ادغام هوش مصنوعی در روانشناسی بدون شک به تکامل خود ادامه خواهد داد و برای متخصصان این حوزه ضروری است که در این زمینه به سرعت در حال توسعه مطلع و درگیر شوند. با اینکه نمیتوان برای روانشناسان و مهارت های آنان جایگزینی را تعیین کرد، اما با این وجود، هوش مصنوعی نقش بسیار مهمی در تشخیص و درمان بسیاری بیماری ها ایفا میکند. 

این فناوری قادر است حجم گسترده ای از داده ها را بررسی کرده و الگوهای ذهنی و رابطه بین آنها را تشخیص دهد. این مساله به محققان کمک میکند تا بیماری ها و مشکالت روانی را خیلی سریعتر تشخیص داده و درمان مناسبی برای آن ارائه دهند. همچنین هوش مصنوعی میتواند برخی از مشکلات را پیشبینی کرده و جلوی اتفاق افتادن آنها را بگیرد. 

بنابراین کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی بسیار زیاد بوده و استفاده صحیح از آن، به پزشکان در تشخیص دقیق کمک میکند. روانشناسی همیشه یک منبع کمک دائمی به افرادی است که با نا امنی ها و سازگاری های اجتماعی دست و پنجه نرم می کنند.

علاوه بر این، توسعه فن آوری پیشرفته به هیچ وجه محرک متقابل ایجاد شده توسط تعامل بیمار- درمانگر را تغییر نداده است. پیشرفت های فنی از بسیاری جهات بر روانشناسان تأثیر می گذارد. با این حال، تأثیر پیشرفت فناوری بر روانشناسی با مجموعه ای از جنبه های مثبت و منفی خود همراه است، که پزشکان، درمان  گران، مشاوران و محققان باید از عهده آنها برآیند.